चैत ८ काठमाडौं ।
सानो भँगेराको संख्या वर्सेनि घट्दो छ। केही वर्षदेखि तीव्र सहरीकारणको कारण भँगेराको संख्या घट्दै गएको हो।
पुराना घरका ठाउँमा पक्की घर बन्न थालेपछि भँगेराको बासस्थान मासिँदै जान थालेको हो। शक्लाफाँटा नगरपालिका–३ का पहरु दहितले भने, अब न भँगेराको चिरबिर आवाज सुनिन्छ, न त पहिले जस्तो भँगेरा आँगनमा राखेको बिस्कुन खान आउँछन्।
पहिले पहिले भँगेराको चिरबिर आवाज सुनिए पछि बिहान भएको थाहा हुन्थ्यो। अहिले आक्कल झुक्कल मात्र भँगेर देखिने गरेको बताएका छन्। भँगेरा घट्दै जानु चिन्ताको विषय भएको बताएका छन्। तीव्र रूपमा सहरीकरणले भँगेरालाई गुँड लगाउन ठाउँ नै नभएकाले संख्या घट्दै जानु स्वाभाविक भएको बताएका छन्।
मोबाइलका टावरबाट निस्कने विकिरणले भँगेराको दिशा पत्ता लगाउने प्रणालीलाई असर गर्छ। प्रजनन क्षमतामा प्रतिकूल असर पर्छ। विकिरणले मष्तिष्कमा असर गर्दा भँगेराको मृत्यु हुने गरेको समेत पाइएको चराज्ञि हिरुलाल डगौराले बताएका छन्।
‘ध्वनि प्रदूषणले पनि भँगेरालाई असर गर्छ,’ उनले भने, ‘खेतबारीमा किसानले विषादिको अत्यधिक प्रयोग गर्दा भँगेराको मृत्यु हुने गरेको बताएका छन्।’
खेतबारीमा हुने कीरा विषादीका कारण मर्ने गरेकाले भँगेरालाई आहारा पनि कम हुँदै गएको, काग, बिरालो, अन्य सिकारी चराले भँगेराको सिकार गर्ने भएकाले पनि सङ्ख्यामा कमी देखिएको उनको भनाइ छ।
भँगेरा जैविक विविधता र इकोसिस्टमका लागि महत्त्वपूर्ण छ। भँगेरा जोगाउन घरघरमा गुँड लगाउन सक्ने व्यवस्था गरिनुपर्छ। गुँड लगाउने वातावरण बनाउने कार्यसँगै छानामा दाना र पानीको व्यवस्थाजस्ता ससाना कार्य गरे भँगेरालाई जोगाउन सक्ने चरा विद डगौराले बताए।
